Een kaaskop bij de koppensnellers

Woensdag 10 januari

Een Nederlandse kaaskop bij de koppensnellers

Als je al meer dan twee maanden rondreist en je gaat van het ene hotel naar het andere hotel. Vaak zit een ontbijt bij de prijs in. Dus meer dan twee maanden krijg je twee sneetjes witbrood en afhankelijk van het hotel een of twee eieren en jam. Er zijn uitzonderingen. Het laatste hotel in Yangon, Myanmar had een heel uitgebreid ontbijtbuffet met heel veel keuze.
Hier in Kapit zit er geen ontbijt bij het hotel, dus al vroeg mag je zelf op zoek. Nu is zoeken hier geen probleem omdat dit eigenlijk meer een dorp is dan een stad. Er zijn veel eetgelegenheden hier, allemaal met de naam café. Aan het dorpsplein, waar het overigens al vroeg druk is met wachtende mensen zit een bakery. Een bakkerij met de keuze uit zeker dertig verschillende broodjes, dit naast alle zoete taartjes en cakes. Hier ga ik maar eens ontbijten en doe mij tegoed aan broodjes met kaas en een kop thee. Heerlijk zo eens een ander ontbijt dan twee sneetjes witbrood en ei.

Na het ontbijt zoek ik nog even uit van waar morgenvroeg mijn boot vertrekt en ga mezelf nog even goed doen met een hete douche in mijn te dure hotelkamer. Je betaald voor luxe dus dan er ook maar gebruik van maken. Rond de middag wordt ik opgehaald voor een trip naar de Iban stam.

Hoogstpersoonlijk wordt ik opgehaald door "the chief" van de longhouse. Zeg maar eigenlijk de hoogste in rang van deze gemeenschap.
Stel je niet voor dat dit een gespierde krijger is met een lendendoek en speren op zijn rug, opgetooid met allerlei inheemse vogelveren. Nee, het is een oude, in eerste instantie wat zenuwachtig overkomend, filtersigaretten rokende man met een 4wd ford waarin hij allerbelabberdst rijdt.
Dit is dus het opperhoofd van de 300 man tellende gemeenschap van het longhouse wat ik ga bezoeken.

Met mijn aankomst over de rivier had ik het gevoel dat in al een heel eind in Borneo was maar als we het dorp uitrijden tref ik nog steeds goed geasfalteerde wegen aan. Zo ongerept is het dus echt niet, al zit ik niet ver van de Indonesische grens af. Zoals ik al eerder vermelde is Borneo en met name Maleisisch Borneo niet meer zo wild te noemen.
Kalimantan, oftewel Indonesisch Borneo is veel ongerepter. Onderweg passeren we nieuwbouw, een blok met rijtjeshuizen. Dit is het nieuwe longhouse. Ja, zo ken ik er ook nog een, ik woon ook in een longhouse!!!!!!!!!!!!
De bedoeling is echter dat binnen vijf jaar de mensen van het longhouse wat ik ga bezoeken verhuizen naar deze nieuwbouw.
De weg loopt helemaal naar en voorbij het longhouse en blijkt er nog maar vijf jaar te liggen, voor deze tijd was het longhouse alleen maar te voet en via de rivier bereikbaar en lag dus echt in het midden van nergens.

De Iban stam in Borneo zijn de voormalige koppensnellers. Oude schedels zijn nog steeds te zien in de traditionele longhouses. Volgens de verhalen die ik te horen krijg gaat het koppensnellen nu zo'n honderd jaar terug. De familie van "de chief" woont al generaties in dit longhouse en waarschijnlijk zal dit ook de laatste generatie zijn. De ouderen hier kennen nog de situatie dat er gevochten werd met andere stammen om dit gebied. Bij de oude schedels vraag ik of er een Oerang Belanda bijzit maar tot mijn geruststelling is dat niet het geval. Mijn Hollandse kaaskop is dus veilig.

Dit longhouse is een houten constructie, wat al generaties lang bestaat. Op z'n Hollands gezegd een zooitje bij elkaar gespijkerd hout bestaande uit twee gedeelten. Het eerste gedeelte, over de gehele lengte van het huis, een gemeenschappelijke ruimte.zeg maar de straat, waar gezeten, gewerkt, gehangen wordt.
Het tweede gedeelte zijn 23 huizen waarvan de voordeur uitkomt op de gemeenschappelijke plaats. De huizen zijn behoorlijk groot en bestaan uit een grote woonkamer en een grote ruimte, een leefkeuken. Er is een trap naar boven wat min of meer de opslagruimte is. In de hoek van de keuken hangen enkele muskietennetten met matrassen, oftewel de slaapkamer.
Het geheel is ingericht met een allegaartje van oude meubels en praktische gebruiksvoorwerpen. Door het allegaartje van rommel zou je bijna zeggen dat de inrichting smaakvol is.
De bevolking bestaat voor het grootste gedeelte uit ouderen en zeer ouderen. De oudste is in de negentig. Hoe moeilijk het al lopen is op een bij elkaar gespijkerde lattenbodem een rollator zal je hier niet aantreffen.
Ik tel een aantal echtparen met enkele kleine kinderen. Pubers en twintigers zie ik niet.

De meeste ouderen hebben besloten, als de nieuwbouw klaar is om hier te blijven, logisch, ze zijn hier geboren opgegroeid, getrouwd etc. Het betekent wel dat binnenkort dit echt een bejaardenhuis is.
De activiteiten hier zijn nu niet waarvan je zegt geweldig en bestaat vooral uit het schoonmaken van vruchten voor de markt. Op dit moment zijn ze bezig met vruchten die schijnbaar maar een keer per vier of vijf jaar te plukken zijn. Ze worden vooral geplukt vanwege hun olie.

We zitten hier aan een klein riviertje en er zijn geen krokodillen. Ik trek dus mijn zwembroek aan en ga een uurtje lekker zitten in deze koud water stroom. Heerlijk om af te koelen in dit broeierige en natte klimaat.
De avond brengt niet zoveel nieuws, er is elektriciteit van de generator. Het eten, rijst en kip uit een bamboe stok is eenvoudig maar smakelijk en als om negen uur de generator uitgaat is er nog een activiteit mogelijk: slapen.

Donderdag 11 januari

Tegelijk opstaan met de kippen is hier de regel. Om half zeven wordt het hier licht. Het is al broeierig en plakkerig en daar helpt zelfs geen emmer water tegen.
Na een simpel ontbijt vertrek ik weer naar de stad, een uurtje rijden om direct de boot op te gaan richting Balaka. De boot is overladen vol en ik weet met moeite een stoel te bemachtigen. Buiten zitten kan haast niet omdat overal mensen zitten en hangen. Het is benauwd aan boord en je kan bijna niets zien van de omgeving. Zo'n vijf uur gaat deze bootreis duren.

Ik begin aan mijzelf te merken dat ik een beetje reismoe aan het worden ben. Het verlangen om ergens een eilandje te zoeken en aan zee te verblijven wordt steeds groter. De enthousiasme nog te gaan rondsjouwen in nationale parken, in dit benauwde klimaat wordt steeds minder.

Ik tref het over het algemeen met het weer. De voorspelde hoosbuien die lang aanhouden zijn mij bespaard gebleven. Vaak is het zwaar bewolkt maar wel droog. Behalve als ik Balaga aankom en een guesthouse moet zoeken regent het flink. Als ik na een twintig minuten een acceptabel guesthouse heb gevonden wordt het weer droog. Ik heb hier vier guesthouses bezocht. Waar de boot aanlegt stond al een zekere Daniël te wachten, een waarvan in alle reisinformatie wordt gezegd daarmee niet in zee te gaan. Ik bekijk zijn guesthouse en het ziet er smoezelig uit. Het vierde guesthouse heeft voor 10 Ringit (€2,25) meer een simpele airco, warm water in de douche en langzame wifi. De keuze wordt gemakkelijk.
Na een noodlesoep twee glazen ijsthee heb ik het gevoel weer wat mens te worden en krijg ik wat energie terug.
Kortom, na een dagje en nachtje longhouse zit ik het diepst in Maleisisch Borneo waar ik kan komen. Even verderop is de rivier afgesloten door een prestigieuze dam waardoor 11.000 mensen zijn moeten verhuizen. Een zeer omstreden project waarvoor ook heel wat oerwoud heeft moeten wijken.
Hier in Belaga, een klein dorp, blijf ik twee nachten. Morgen kan ik dus op mijn gemak de boel eens gaan bekijken.