Een beetje geschiedenis en veel mooie plaatjes

Onder het luide tromgeroffel van de plaatselijke culturele muziek evalueer ik een dagje rondstruinen en fotootje schieten in Olinda en dat levert weer wat mooie plaatjes op.
Mijn moeder ( en mijn zus) hebben even mee mogen genieten van het uitzicht over Olinda vanaf de hoogste plek. Bijna elke zaterdag hebben we even contact via FaceTime.

Om een beetje te begrijpen van de architectuur in het huidige Olinda moet je een beetje van de Portugees/Nederlandse geschiedenis weten.
Gejat van internet en een beetje ingekort:
Portugal was er vooral in geïnteresseerd om in dit gebied suikerrietplantages op te zetten.
In 1535, kwamen de Portugezen in Pernambuco aan, op de oevers van het Canal de Santa Cruz bij het eiland Itamaracá. Nadat zij daar de inheemse bevolking van de Caeté-stam had teruggedrongen, zakte zij de kust af naar het zuiden, op zoek naar een plaats waar ze een hoofdstad konden stichten.

Zo kwamen ze terecht bij een strategische plek, gelegen tussen heuvels aan de kust. Deze had overvloedig drinkwater, vruchtbare grond en een natuurlijke haven, beschermd door riffen. Dit gebied werd met name bewoond door de Caetés en de Tabarajas. Zij hadden daar een dorp, dat zij Marim noemden.

Deze stammen waren bondgenoten van de Fransen, die ook interesse hadden in het gebied. Tussen hen leefde echter een Portugees, Vasco Fernandes Lucena genaamd, die getrouwd was met een Tabaraja-vrouw. Hij haalde hen over om partij te kiezen voor de Portugezen. De legende zegt dat hij met zijn zwaard een lijn op de grond trok. Alle Tabarajas die de Fransen trouw bleven, die deze lijn overtrokken, zouden de dood vinden. Vijf van hen staken de lijn over, en zouden gedood zijn door een bliksemschicht. Op deze plaats zou later de Kerk van de Verlosser der Wereld gebouwd zijn.

Onafhankelijk van het waarheidsgehalte van deze legende, lukte het Duarte Coelho in 1535 met behulp van Fernandes Lucena om op deze plaats de nederzetting Olinda te stichten. Ook later heeft hij nog veel strijd tegen de inheemse stammen gevoerd. Hieraan kwam pas een eind toen zijn zwager, Jerônimo de Albuquerque, een verbintenis aanging met de dochter van de cacique van de Tabarajas.

De naam Olinda
Volgens de overlevering was Coelho toen hij voor het eerst op deze plek aankwam, zo onder de indruk dat hij de volgende woorden uitsprak:
Ó linda situação para se construir uma vila!
De vertaling hiervan luidt: "Wat een mooie plek om een stad te bouwen!" De eerste twee woorden van deze uitspraak vormen nu de naam van de stad: Ó linda ("Wat mooi!"
Het waarheidsgehalte van deze legende wordt echter betwijfeld. De naam Olinda zou ook kunnen verwijzen naar de vrouwelijke hoofdpersoon in de populaire amadisromans. Ook zou het een verwijzing kunnen zijn naar enkele freguesias in de buurt van Lissabon, met de namen Linda-a-Pastora en Linda-a-Velha.

De Portugezen begon meteen met het opzetten van de suikerindustrie. Door de suikerproductie, en ook door de extractie van brazielhout, verkreeg de stad een zo grote rijkdom dat ze Lissabon naar de kroon stak.

Er vestigden zich verschillende religieuze gemeenschappen in Olinda. Dezen hielden zich in het begin vooral bezig met het evangeliseren van de inheemse bevolking. Zij hadden een grote invloed op de ontwikkeling van het dorp. In de eerste plaats op de architectuur, door de vele kerken, seminaries en kloosters die zij er bouwden. Maar ook hadden zij invloed op de sociaal-politieke ontwikkeling van Olinda.
De volgende gemeenschappen vestigden zich in de 16e eeuw in Olinda:
* Karmelieten (1580)
* Jezuïeten (1583)
* Franciscanen (1585)
* Benedictijnen (1586)

De Nederlanders
Op 16 februari 1630 namen de Nederlanders onder leiding van kapitein-generaal Hendrick Lonck de stad in als onderdeel van Nederlands-Brazilië. Na de verovering stelden zij eerst een voorlopige regering in. Op 11 maart werden er een Hoge Raad en een gouverneur ingesteld.
De Nederlanders besloten om hun hoofdstad niet in Olinda te vestigen maar in het nabijgelegen Mauritsstad (het huidige Recife). Zij haalden daarop de rijkdommen uit Olinda weg, en staken de stad op 24 november 1631 in brand.
Opmerkelijk is dat deze verwoesting in 1629 al voorspeld was door de Dominicaanse broeder Antônio Rosado. In zijn vastenpreek trok hij van leer tegen het moreel verval van de stad:
Het verschil is maar één letter, maar Olinda wordt begeerd door Holland (Olanda), en door Holland zal Olinda in de as gelegd worden. Waar de gerechtigheid zozeer ontbreekt op aarde, zal de gerechtigheid van de hemel niet lang op zich laten wachten.

Nadat de Nederlanders in 1654 vertrokken, bestond het centrum van Olinda lange tijd uit de ruïnes van de huizen die verwoest waren door de brand. Tot halverwege de 19e eeuwwas de belangrijkste activiteit in het centrum de landbouw, die tussen deze puinhopen werd bedreven. Het belang van Olinda bleef beperkt: de stad bleef in de schaduw staan van Recife, dat van groter belang voor de handel was. Toch kreeg Olinda op 16 november1676 stadsrechten.
Het eerste herstel begon toen in 1830 een rechtenfaculteit in Olinda gevestigd werd.

In diezelfde periode begonnen artsen in Recife het baden in zee aan te raden, vanwege de positieve effecten op de gezondheid. Mede hierdoor ontwikkelde Olinda zich tot een belangrijke badplaats voor de rijke inwoners van Recife. Dit werd nog versterkt toen een treinverbinding met Recife werd aangelegd. In het begin van de 20e eeuw werd deze vervangen door een elektrische tram, en later door busvervoer.

De rijke badgasten huurden eerst alleen badhuisjes in Olinda tijdens het hoogseizoen. Later gingen zij er mer permanent wonen, en kochten zij verwoeste panden in het centrum op. Zij herstelden de gevels in de oude staat, maar voorzagen de huizen verder van de gemakken van de 19e eeuw. Hierdoor ontstond het huidige stadsgezicht van Olinda. De meeste karakteristieke gevels die nu in het historisch centrum te zien zijn, zijn dus 19e-eeuwse reconstructies van huizen uit de vroeg-koloniale periode.

Kijk maar naar de foto selectie van 28 foto's ik gemaakt heb.